Hàng loạt chính sách đột phá thu hút nhân lực chất lượng cao
Nhiều cơ chế, chính sách mới đã và đang được xây dựng, trong đó có quy định "vượt khung" về lương, thu nhập và điều kiện làm việc nhằm thu hút ít nhất 100 chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước về làm việc tại Việt Nam.
Theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính, Bộ Nội vụ đang phối hợp cùng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) cùng các cơ quan liên quan để khẩn trương ban hành các chính sách đột phá nhằm trọng dụng nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ cho mục tiêu chuyển đổi số quốc gia.
Một bước tiến quan trọng là việc Quốc hội thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo năm 2025.
Tạo hành lang pháp lý thông thoáng và công nhận quyền sở hữu trí tuệ, quyền tài chính, quyền khai thác thương mại cho nhà khoa học. Cho phép cơ chế đãi ngộ linh hoạt, bao gồm cả vượt khung lương.
Thiết lập các chính sách tài chính và phi tài chính hấp dẫn nhằm giữ chân và phát huy đội ngũ trí thức, chuyên gia, đặc biệt là người Việt Nam ở nước ngoài.
Cùng với đó, Luật Công nghiệp Công nghệ số 2025 cũng đã được ban hành, tạo nền tảng pháp lý cho phát triển công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI), tài sản số và công nghiệp bán dẫn – những ngành then chốt cần nhân lực chất lượng cao.
Mặc dù hành lang pháp lý đã hoàn thiện, nhưng theo Bộ KH&CN, việc triển khai thực tế vẫn còn vướng mắc: Thủ tục hành chính còn rườm rà; Mức đãi ngộ chưa tương xứng với quốc tế; Môi trường nghiên cứu, điều kiện làm việc còn thiếu đồng bộ. Cơ chế "vượt khung" còn chưa rõ ràng trong văn bản hướng dẫn.
Ông Mai Ánh Hồng – Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ KH&CN) – nhấn mạnh rằng: "Không thể thu hút nhân tài bằng các chính sách cứng nhắc. Các ưu đãi về nhà ở, điều kiện làm việc, lương thưởng không nên là đặc ân, mà là điều kiện tối thiểu".
Đề án phát triển nhân tài và hạ tầng khoa học công nghệ
Bộ KH&CN đang gấp rút xây dựng Đề án phát triển, trọng dụng nhân tài, nhân lực chất lượng cao phục vụ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 9/2025.
Một số nội dung trọng tâm của đề án gồm:
Chính sách chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học. Tự chủ cho các tổ chức KH&CN công lập. Ưu đãi vượt trội cho phát triển công nghiệp bán dẫn. Phân chia lợi ích từ kết quả nghiên cứu. Đầu tư hạ tầng nghiên cứu hiện đại, xây dựng khu công nghệ cao, vườn ươm công nghệ. Cải thiện môi trường làm việc và giảm thủ tục hành chính cho nhà khoa học. Cơ chế đãi ngộ đột phá cho Tổng công trình sư và Kiến trúc sư trưởng
Bộ Nội vụ hiện đang hoàn thiện dự thảo Nghị định quy định về việc tuyển chọn, sử dụng Tổng công trình sư và Kiến trúc sư trưởng trong lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Một số chính sách ưu đãi nổi bật: Xếp lương chuyên gia cao cấp bậc 3, tương đương chức danh Bộ trưởng. Thu nhập bổ sung theo thỏa thuận, không thấp hơn mức thu nhập hiện có. Thưởng hiệu quả công việc lên đến 20% tổng lương. Miễn thuế thu nhập cá nhân. Chế độ nhà ở, phương tiện, khám sức khỏe, học hành cho gia đình tương đương cấp bộ trưởng. Tuyển dụng vào công chức, viên chức, có chính sách nghỉ dưỡng, phục hồi và khen thưởng đặc biệt.
Ngân sách dự kiến: Bộ Nội vụ đề xuất ngân sách 530 tỷ đồng/năm cho việc tuyển chọn: 6 Tổng công trình sư, 30 Kiến trúc sư trưởng hệ thống, 124 Kiến trúc sư trưởng tại các bộ, ngành, địa phương
Để xây dựng một nền khoa học công nghệ mạnh, phát triển kinh tế số, Việt Nam cần có những chính sách đột phá trong thu hút và đãi ngộ nhân tài. Việc luật hóa, cụ thể hóa các chính sách, cùng với cải thiện môi trường làm việc và đầu tư hạ tầng nghiên cứu sẽ là chìa khóa để đưa Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho đội ngũ chuyên gia, trí thức chất lượng cao trong và ngoài nước.
PV
