Ông Tô Thanh Sơn, Giám đốc Phát triển bền vững của SGS Việt Nam, thẳng thắn chỉ ra: “Nếu không đạt chuẩn xanh, doanh nghiệp gần như không thể xuất khẩu và có nguy cơ bị loại khỏi sân chơi toàn cầu”. Hàng loạt thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản đã coi tiêu chuẩn xanh là rào cản kỹ thuật bắt buộc. Không chỉ vậy, các ngành dệt may, giày dép, nông sản, thủy sản, bao bì, nhựa sinh học, điện tử, ô tô, gỗ, xây dựng… đều đang đối diện những bộ quy chuẩn riêng khắt khe.
Những chứng chỉ môi trường và xã hội như ISO 14064, ISO 14067, ISCC, GRS, FSC, BSCI, SMETA, SA8000, RBA… đã trở thành “giấy thông hành” để doanh nghiệp giữ chỗ trong chuỗi cung ứng của Apple, Microsoft, Adidas và hàng trăm tập đoàn toàn cầu.
Tuy nhiên, con đường xanh không trải đầy hoa hồng. Ông Phạm Bình An, Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TPHCM, nhìn nhận: “Chuyển đổi xanh đòi hỏi nguồn lực khổng lồ về vốn, công nghệ và nhân lực. Đây là rào cản quá lớn đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa – vốn đã thiếu tài chính, lạc hậu công nghệ và thiếu nhân sự chuyên môn”.
Ngược lại, các tập đoàn lớn dễ dàng tiếp cận công nghệ và nguồn vốn, tạo ra khoảng cách rõ rệt trong năng lực thực hiện. Không chỉ thế, Việt Nam hiện còn thiếu các công cụ đo lường, hệ thống chỉ số minh bạch để đánh giá hiệu quả, khiến việc giám sát và điều chỉnh chính sách chưa thực sự hiệu quả.
Ở góc nhìn khác, ông Đinh Hồng Kỳ, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Xanh TPHCM (HGBA), nhấn mạnh: “Chuyển đổi xanh không thể là vài điều chỉnh nhỏ lẻ. Doanh nghiệp cần tái định hình toàn diện – từ sản phẩm, quy trình, chuỗi cung ứng đến văn hóa, mô hình kinh doanh và cả sứ mệnh phát triển”.
Theo ông Kỳ, chiến lược dài hạn nên bắt đầu từ những mục tiêu nhỏ, thử nghiệm nhanh, đo lường liên tục và xoay chuyển linh hoạt. Chỉ như vậy, doanh nghiệp mới đủ sức thích ứng với sự thay đổi chóng mặt của thị trường và chính sách quốc tế.
Không chỉ là chuyện thị trường, nguồn vốn quốc tế cũng đang dịch chuyển mạnh mẽ về phía kinh tế xanh. Ông Lim Dyi Chang, Giám đốc Khối khách hàng doanh nghiệp Ngân hàng UOB Việt Nam, nhận định: “Trên toàn cầu, vốn đang nhanh chóng đổ vào các dự án xanh. Đây không còn là xu hướng lựa chọn, mà đã định hình lại cấu trúc đầu tư, chuỗi cung ứng và lợi thế cạnh tranh quốc gia. Việt Nam chắc chắn nằm trong tiến trình này”.
Điều đó có nghĩa, doanh nghiệp nào đi trước trong cuộc đua xanh sẽ nắm lợi thế tiếp cận dòng vốn hàng tỷ USD, tạo nền tảng cho tăng trưởng bền vững và khẳng định thương hiệu trên bản đồ quốc tế.
Kinh tế xanh không chỉ là một “trào lưu thời thượng” mà đã trở thành hệ quy chiếu bắt buộc của thương mại toàn cầu. Với doanh nghiệp Việt Nam, đây vừa là thách thức sống còn, vừa là cơ hội vàng để nâng cấp mình, bứt phá trong cuộc chơi hội nhập.
Trần Như
